Blog Details

Czas dyżuru kierowcy zawodowego. Zobacz, jak liczy się w nim przerwy i okresy do dyspozycji

Pojęcie dyżuru, mimo że zdefiniowane w Kodeksie pracy, znalazło także osobną regulację w ustawie z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców. Wynika ze szczególnego, odrębnego unormowania czasu pracy dla tej grupy zawodowej.

W odniesieniu do kierowców zawodowych możemy mówić tak naprawdę nie o jednym, a o dwóch rodzajach dyżuru:

-pierwszy typ dyżuru pozostaje praktycznie tożsamy z regulacją znaną z Kodeksu pracy.

-drugi wlicza do czasu trwania dyżuru określone przerwy przysługujące kierowcy

Czasem dyżuru jest czas, w którym kierowca ciężarówki pozostaje poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

W literaturze podkreśla się, że dyżur należy traktować jako dodatkowe, zaplanowane świadczenie osobiste pracownika, stanowiące przejaw realizacji jego obowiązków pracowniczych i mające na celu zabezpieczenie ewentualnych potrzeb pracodawcy. Pozostawanie w gotowości do wykonywania pracy nie oznacza natomiast, że taka konieczność (konieczność wykonywania pracy) w ogóle zaistnieje.

Czas dyżuru kierowcy, podczas którego nie wykonywał on pracy, nie jest zaliczany do czasu pracy.

Pracę wykonywaną podczas dyżuru powinno traktować się natomiast jako pracę w godzinach nadliczbowych, ponieważ z istoty dyżuru wynika, że odbywa się on poza standardowymi godzinami pracy kierowcy.

Okresy odpoczynku wliczane do dyżuru kierowcy zawodowego

Do czasu dyżuru kierowcy zawodowego wliczane są także specyficzne okresy, których nie traktuje się jako dyżur sensu stricte. Są to przerwy przeznaczone na odpoczynek, o których mowa w art. 13 ustawy o czasie pracy kierowców, a więc przerwa trwająca nie mniej niż 30 minut po sześciu kolejnych godzinach pracy (gdy liczba godzin pracy nie przekracza 9 godzin) oraz w wymiarze nie krótszym niż 45 minut, jeżeli liczba godzin pracy wynosi więcej niż 9 godzin, z możliwością podzielenia jej na okresy krótsze, trwające co najmniej 15 minut każdy, wykorzystywane w trakcie sześciogodzinnego czasu pracy lub bezpośrednio po tym okresie.Do czasu dyżuru powinno zaliczać się także (zamiennie z powyższymi) okresy przerw w prowadzeniu pojazdu.

W powyższych okresach nie uwzględnia się jednak przerwy 15-minutowej, nazywanej także „śniadaniową”, którą pracodawca ma obowiązek wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin. Taką przerwę uwzględnia się w czasie pracy kierowcy (art. 6 ust. 3). W praktyce zatem 30-minutowa przerwa zaliczana do czasu dyżuru „liczy się” jako 15-minutowa, a 45-minutowa – jako 30-minutowa.

Czasem dyżuru, gdy pojazd jest prowadzony przez dwóch lub więcej kierowców, jest natomiast okres nieprzeznaczony na kierowanie pojazdem.

Czas dyżuru kierowcy nie może być z kolei wliczany do przysługującego mu dobowego nieprzerwanego odpoczynku, trwającego 11 godzin. Ustawa zakazuje ponadto traktowania jako czas dyżuru dobowego odpoczynku wykorzystywanego przez kierowcę w pojeździe, jeżeli pojazd znajduje się na postoju i jest wyposażony w miejsce do spania.

Wynagrodzenie za czas dyżuru kierowcy

Przepisy nie wskazują jednak, w jakim terminie powinno się go udzielić. Dopiero gdy pracodawca nie ma możliwości udzielenia czasu wolnego, kierowcy należy się wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 proc. wynagrodzenia.

naczej liczyć będzie się natomiast wynagrodzenie za czas dyżuru w 30- lub 45-minutowej przerwie i wtedy, gdy pojazd jest prowadzony przez dwóch lub więcej kierowców. W tych sytuacjach kierowcy przysługuje za czas dyżuru wynagrodzenie w wysokości określonej w przepisach o wynagradzaniu obowiązujących u danego pracodawcy, nie niższe jednak niż w wysokości połowy wynagrodzenia określonego powyżej, czyli dla zwykłego dyżuru.

Okresy pozostawania do dyspozycji

„Okresy do dyspozycji” są w pewnym sensie podobne do „okresów gotowości”, ustawy o czasie pracy kierowców, wliczanych do czasu pracy. Z brzmienia tego przepisu wynika, że czas poza przyjętym rozkładem czasu pracy, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy w gotowości do jej wykonywania, w szczególności podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu, jest uwzględniany w jego czasie pracy.

Mimo pozornego podobieństwa można dostrzec tu jednak pewne różnice. A mianowicie, w „okresach do dyspozycji” kierowca nie ma obowiązku pozostawania na stanowisku pracy, z kolei w „okresie gotowości” – już tak. Ponadto, pozostawanie w gotowości najczęściej nie jest z góry określone czasowo, a zatem nie jest wiadome, ile będzie trwać. Natomiast czas pozostawania do dyspozycji powinien zostać określony przez pracodawcę.

Okres pozostawania do dyspozycji w zadaniowym czasie pracy

W odniesieniu do kierowców, którzy stosują zadaniowy czas pracy, jednakże nie wypracowali dobowego wymiaru czasu pracy, okresy pozostawania do dyspozycji są liczone w następujący sposób: w wymiarze 8 godzin zalicza się je do czasu pracy, natomiast w pozostałym zakresie – do czasu dyżuru.